تاب آوری آموختنی است

نجمه ضیایی افزود: اگر فکر می کنید تاب آوری کمی دارید، می‌توانید آن را تقویت کنید و مهارت‌های خود را برای تاب آور شدن پرورش دهید. تاب‌آوری توانایی کنارآمدن با شکست‌ها و بازیابی پس از آن است. تاب آوری نه تنها افزایش قدرت تحمل و سازگاری فرد در برخورد با مشکل، بلکه مهم‌تر از آن حفظ سلامت روانی و حتی ارتقای آن است. افراد تاب‌آور خود را قربانی و ناتوان تصور نمی‌کنند. وقتی با یک بحران دست به گریبان‌ می‌شوند همواره خود را فردی نجات یافته تصور می کنند و معتقدند که می توانند بر شرایط فائق آیند.

وی در پاسخ به این پرسش که در تاب آوری فرد دقیقا چه کاری انجام می‌دهد، گفت: فرد تاب‌آور، نحوه ی استدلال و نگرش متفاوتی در مواجهه با شرایط ناگوار اتخاذ می‌کند؛ به جای فاجعه ساختن از مشکل و گرفتار شدن در تبعات آن به خود و توانایی‌هایش توجه بیشتری می‌کند. مثلا چنین شخصی ممکن است یک موقعیت پرمخاطره را یک فرصت در نظر بگیرد نه یک تهدید و در دشواری‌ها به جای اضطراب موفقیت را تجربه کند. بنابراین تاب آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می‌شود و این چیزی بیش از  اجتناب ساده از پیامدهای منفی است. باید نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر باشیم. زندگی یعنی تغییر؛ اگرنسبت به تغییرات زندگی منعطف نباشیم همواره در بیم و هراس باقی خواهیم ماند و توانایی مواجه شدن با آن را از دست می‌دهیم.

کارشناس پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی، افزود: روان شناسان حیطه‌ی خلاقیت اعتقاد دارند هر عمل خلاقانه‌ای متضمن ویرانی وضعیت پیشین است. به نظرمی‌رسد که افراد تاب آور به طور خلاقانه رابطه‌ی قدیمی یعنی شرایط ناگوارآسیب روانی را حذف و با یک تغییر جدید، رابطه‌ی شرایط پر مخاطره-رشد و بالندگی را جایگزین آن می‌کنند. به‌عبارتی تاب‌آورها ذهنشان را طوری برنامه‌ریزی کرده‌اند که بعد از هرموقعیت استرس آوری به دنبال رشد خودشان هستند و مثل خیلی‌ها تسلیم آسیب‌های روانی نمی شوند. خلاصه تاب آوری در مورد کسانی به کار می رود که در معرض خطر قرار می گیرند ولی دچار اختلالات روانی نمی شوند و زندگی شان آن چنان مختل نمی شود و اگر هم بشود به سرعت به شرایط متعادل پیشین برمی گردند.

وی خاطرنشان کرد: افراد دارای تاب‌آوری روانی می‌توانند از مهارت‌ها و نقاط قوت خود برای پاسخ به چالش‌های زندگی استفاده کنند که می‌تواند شامل  مرگ عزیزان، طلاق، مسائل مالی، بیماری، از دست دادن شغل و بلایای طبیعی باشد. تاب‌آوری ظرفیت و کیفیتی روانشناختی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه است که به افراد اجازه می‌دهد در برابر ناملایمات زندگی زمین بخورند و حداقل به همان قدرت قبلی بازگردند. افرادی که در مواجهه با فاجعه توانایی بازگشت به زندگی را دارند، تاب آوری بالایی دارند.

ضیایی با بیان اینکه افراد تاب‌آور خود را مسئول شرایط خویش می‌دانند و در برابر هرمشکل، شکست یا مسئله، به‌دنبال مقصر نمی‌گردند و منابع بیرونی را سرزنش نمی‌کنند، گفت: افراد تاب‌آور سهم خود را در امور زندگی همراه با مسئولیت‌ پذیرفته‌اند وبر این باورند که هر عملی انجام می‌دهند در زندگیشان بازتاب می‌یابد. آنها از مهارت‌های حل مسئله برخوردارند و با تشخیص علت مسائل، قادرند با پیدا کردن را ه حل مؤثر بر موقعیت و آیندة خود تأثیرمثبت بگذارند.

وی افزود: تاب آوری افراد را توانمند می سازد تا با دشواری ها و ناملایمات زندگی و شغلی رو به رو شوند، بدون اینکه آسیب ببینند و حتی از این موقعیت ها برای شکوفایی و رشد شخصیت خود استفاده کنند. افراد تاب‌آور به‌جای ناامیدی یا پنهان شدن در مقابل مسائل با استفاده از راهبردهای مقابله‌ای سالم با مشکلات زندگی روبه‌رو می‌شوند. آنها از مهارت‌های مقابله‌ای سالم برای مقابله با چنین مشکلاتی استفاده می‌کنند تا قدرت و رشد را تقویت کنند و اغلب قوی‌تر از قبل ظاهر می‌شوند.

 کارشناس پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه افراد تاب‌آور می‌پذیرند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است، گفت: افراد تاب‌آور نسبت به موقعیت، آگاه و هشیارند، احساسات و هیجانات خود را می‌شناسند، بنابراین از علت این احساسات نیز باخبرند و آنها را به شیوة سالم مدیریت می‌کنند. از سوی دیگر احساسات و رفتارهای اطرافیانشان را نیز درک می‌کنند و بر محیط و اطرافیان‌شان تأثیر مثبتی می‌گذارند. آنها می‌دانند که ما نمی‌توانیم از بسیاری مشکلات اجتناب کنیم ولی می‌توانیم در برابرآنها باز و منعطف باشیم و اشتیاق خود را برای سازگار شدن با تغییرات حفظ کنیم.

وی خاطرنشان کرد: تاب‌آوری باعث می‌شود که افراد در شرایط دشوار و با وجود عوامل خطر از ظرفیت‌های موجود خود در دستیابی به موفقیت و رشد زندگی فردی استفاده کنند و از این چالش‌ها وآزمون‌ها به عنوان فرصتی برای توانمند کردن خود بهره گیرند و از آنها سربلند بیرون آیند. افراد تاب آور هر زمان که ضرورت ایجاب کند، از این منابع درخواست کمک می کنند. منابع حمایتی تخصصی شامل روانشناسان و مشاوران متخصص، کتاب‌های خودیاری، مطالعۀ زندگی‌نامه‌های افراد مهم و دیگرمنابع حمایتی شامل دوستان، افراد خانواده، همسایه‌ها و مانند آن است